یادی از شاعر توانای بیرجند
مرحوم غلامحسین شایانفر متخلص به واحد (نام اول ایشان واحدی گیو بود)
در سال 1276 هجری شمسی در اکبر آباد بیرجند متولد شد. تحصیلات قدیمی را در نزد پدرش بنام آخوند ملا محمد آموخت تا خود ملا شد ومیگویند به منبرهم میرفت. با وجود تحصیلات کم دست خطی زیبا و انشایی والا داشت. پس از مدتی اشتغال به سرپرستی املاک اربابی در منطقه تولدش از این کار به دلیل ناسازگاری با شرائط موجود حاکم کناره گیری و پس ازتحمل ناملایماتی در بیرجند به کار مشغول و تا سن بازنشستگی در استخدام دولت ماند. او با شوقی وافر و خستگی ناپذیر خاطرات و حوادث زیادی از زندگی اداری و اجتمایی خود و دیگران را به شعر در آورد، ولی هرگز اقدامی جدی برای چاپ آن بعمل نیاورد.انگار شعر همیشه در مخیله اش میجوشید. هر جا که بود نظم احساسش را بر هر آنچه در دسترسش بود یکسره مینگاشت و چه به سهولت. بندرت میتوان خط خوردگی در دست نوشته های اولیه بجا مانده از اشعار او دید و من خود در دوران دبستانم شاهد کارپدر بزرگم بوده ام که در یک نشست تمام قسمتهای سفید یک روزنامه را در مدت کوتاهی بدون توقف از شعرزیبائی پر کرد. حال بیشتر میبینم که تنوع و زیبائی اشعارش تا چه حد غنی است. سابقه مذهبی او را در ابیات فراوانی در بیان مصایب و شرح خصلت بزرگان دینی میتوان دید. در چند اثردیگر او شکایتی اداری را در چندین صفحه به نظمی زیبا و پر معنی در آورده است. در توصیف طبیعت قصیده هائی را با تبحر استادانه ای خلق کرده و شاید برای نشان دادن قدرتش اشعار ی بسیار لطیف و عاشقانه نیز از خود به جا گذاشته است.
انسانی رئوف ، سخاوتمند و از خود گذشته بود و مختصری که داشت را به راحتی در راه نیازمندان ایثار میکرد. با طب گیاهی آشنایی کافی داشت و بسیاری مردم از نسخه های سودمند او بهره بردند. تمام وقت آزادش را به مطالعه میگذرانید و قصه های شیرینی از خوانده ها و تجربیاتش که در چالش روزگار سیقل دیده بود را در هر فرصتی با لحنی شیرین بیان میکرد. او در سال 1348 با بجا گذاشتن گنجینه ای از اشعار وفات یافت. از خود فرزندان و نوادگان زیادی بر جا گذاشت که بی شک از خصائل خوبش و بعضا حتی از ذوق شعریش متاعی گرانبها به ارث برده اند . من هنوز در حیرتم که در آنهمه فراز و نشیبی که او تجربه کرد همچون زندگی در حکومت فاسد قاجاریه، جنگهای جهانی اول و دوم و همه نابسامانیها و تحولات پس از آن، تجربه دو حکومت پهلوی و مسائل سیاسی و اجتماعی مربوطه که همه آنها به نوعی زندگی او را متاثر میکرد، چگونه میتوانست چنان طبع شعری در وی شکوفا شود.
گرچه به همت پدرمرحومم (پسر ارشد شاعر) اشعار موجود پس از وفات شاعر چمع آوری شد ولی جای بسی تاسف است که در نگهداشت آثارش کوششی آنچنان که باید صورت نگرفت تا از گزند آفات زمان مصون بماند و در معرفی شایسته او به عموم مردم نیز تلاشی بایسته نشد تا از خواندن اشعارش بیاموزند و لذت ببرند. از هزاران صفحه شعری که اکثرا بصورت پراکنده در صندوق ها طعمه موریانه وسایر بلایای طبیعی شد اینک فقط بالغ بر 300 صفحه شعر دستنویس بجا مانده که برای حفظشان، از آنها تصویر برداری شده است.
در مقاله سال 1388 از متخصصین ادب فارسی مخصوصا اساتید ادبیات دانشگاهها و سایر مراکزفرهنگی محلی دعوت به عمل آمد که به عنوان یک پروژه تحقیقاتی، این شاعر و اشعاراو را پس از یک بر رسی علمی، که براحتی میتواند مثلا در قالب یک پروژه فوق لیسانس یا دکتری تعریف شود، تدوین نمایند تا برای چاپ آماده شود. متاسفانه دستی به کمک نیامد وچون این امر از تخصص و توان وابستگان خارج است هیچ پیشرفتی حاصل نشد.
در چاپ مقاله قبلی متاسفانه بعضی غلطهای چاپی، زیبائی نمونه های مندرج شعر وی را کمی بهم ریخته بود که فرصت اصلاح آن بر نیامد.با این اعتقاد که مردم شریف این دیار فرهنگ پرور شاعران و خدمتگزاران خود را ارج مینهند بر آن شدم که با ارائه نمونه متفاوت دیگری ازمجموعه بسیار متنوع این شاعر نامش را زنده و توجه علاقمندان را به آثار وی جلب نمایم . امیدوارم روزی همه ما شاهد اثری جامع از اشعار او باشیم. یادش همیشه گرامی و روحش شاد.
دکتر ابراهیم شایان
+++
چاپ شده در روزنامه آوای خراسان جنوبی
نوشتن دیدگاه