فروزان فر در سال ۱۳۴۶ از استادی دانشگاه بازنشسته شد، اما همکاری خود را در تدریس در دوره دکتری ادبیات فارسی تا روزهای پایانی عمر ادامه داد. در همین زمان عضویت مجلس سنا را یافت. مدتی نیز ریاست کتابخانه سلطنتی را نیز به عهده گرفت. بدیع الزمان فروزانفر در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۹ بر اثر سکته قلبی در ۷۳ سالگی درگذشت.
سخن و سخنوران (۱۳۰۸) اثر برجسته فروزان فر، سرمشقی برای تحقیق در تاریخ ادبیات ایران و دریچه ای به نقد شعر فارسی بود. این کتاب فروزان فر ضمن آن که سنت دیرینه تذکره نویسی در ادبیات فارسی را در نظر داشته، راه گشای تحقیقات نوین در تاریخ ادبیات ایران بوده است. قبل از نشر این تذکره تحقیقی و انتقادی، عالی ترین اثری که به عنوان تاریخ ادبی تحت عنوان معمول تاریخ شعرا عرضه میشد، مجموعه تقریرات درسی میرزا محمدحسین خان ذکاء الملک بود که هر چند در جای خود آکنده از نکات جالب بود، از دیدگاه علمی بر هیچ مبنای متفق علیه مقبولی مبتنی نبود. اما اثر فروزان فر کار تازهای بود، و بلافاصله بعد از نشر، مورد توجه و تحسین اهل نظر واقع شد و کسانی چون محمد قزوینی، محمدعلی فروغی و مینورسکی جزو اولین کسانی بودند که کار او را ستودند. پژوهش های بعدی در زمینه تاریخ ادبیات ایران و شاخص تر از همه، تاریخ ادبیات در ایران تالیف ذبیح الله صفا از کتاب سخن و سخن وران تأثیر پذیرفته اند.
اما آن چه نام فروزانفر را بر تارک تحقیقات ادبی و عرفانی نشاند، شیفتگی او به نبوغ ادبی شگرف مولانا جلال‌الدین محمد بلخی و تلاش ۴۰ ساله او در کار تحقیق پیرامون آثار و اندیشه مولوی بود. رساله در احوال مولانا (۱۳۰۵) طلیعه ای از مطالعات فروزان فر درباره مولوی بود که طی چهل سال با تالیف مآخذ قصص و تمثیلات مثنوی، احادیث مثنوی، تصحیح دیوان کبیر (کلیات مولوی) و شرح مثنوی شریف ادامه یافت. هم چنین رساله در شرح احوال عطار، تصحیح معارف بهاء ولد، معارف برهان الدین محقق و ترجمه رساله قشیریه را گام های جنبی او در راه شناخت افراد و آثار موثر بر تکوین شخصیت و آثار مولوی دانسته اند. فروزان فر در جست و جوی یک مبنای علمی برای شرح مثنوی تصحیح انتقادی آثار خود مولانا و آن چه را در بین منابع الهام او شامل معارف بهاء ولد، معارف برهان الدین محقق و مقالات شمس تبریزی میشد در این زمینه بر هر کار دیگر مقدم شمرد. کتاب فیه مافیه را که مجموعه گفتارهای مولانا در مجالس خاص بود تصحیح نمود و با تعلیقات جامع و بایسته نشر کرد. معارف برهان محقق را هر چند ظاهرا بر مبنای یک نسخه خطی ناقص با تعلیقات محققانه و با مقدمه و فهرست های دقیق طبع نمود، معارف بهاء ولد را، که خود مولانا فواید والدش میخواند در دو جزء جداگانه با تحقیقات عالمانه منتشر ساخت. مقالات شمس را هم ظاهرا از روی چند نسخه عکسی که در اختیار داشت مقابله کرد. اما مجال طبع و تصحیح نهایی آنها را نیافت.
فهرست آثار منتشر شده استاد بدیع الزمان فروزان فر بدین شرح است:
«سخن و سخن وران» در دو جلد (۱۳۰۸-۱۳۱۲)
منتخبات ادبیات فارسی (۱۳۱۳)
رساله در تحقیق احوال و زندگانی مولانا جلال الدین محمد مشهور به مولوی (۱۳۱۵)
تاریخ ادبیات ایران (۱۳۱۷)
فرهنگ عربی به فارسی (با مشارکت چهار نفر از استادان) (۱۳۱۹)
خلاصه مثنوی، به انتخاب و انضمام تعلیقات (۱۳۲۱)
زنده بیدار (حی بن یقظان) اثر ابن طفیل (تصحیح) (۱۳۳۴)
فیه مافیه از گفتار مولانا جلال‌الدین محمد مشهور به مولوی (تصحیح) (۱۳۳۰)
معارف سلطان العلمل بهاء الدین محمد بن حسین خطیبی بلخی مشهور به بهاء ولد (تصحیح) (۱۳۳۳-۱۳۳۸)
ماخذ قصص و تمثیلات مثنوی (۱۳۳۳)
احادیث مثنوی (۱۳۳۴)
کلیات شمس یا دیوان کبیر (۱۳۳۶-۱۳۴۸)
معارف برهان‌الدین محقق ترمذی (تصحیح) (۱۳۳۹)
شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ فریدالدین عطار نیشابوری (۱۳۳۹-۱۳۴۰)
مناقب اوحدالدین کرمانی (تصحیح) (۱۳۴۷)
ترجمه رساله قشیریه (تصحیح) (۱۳۴۵)
«شرح مثنوی شریف» در سه جلد (۱۳۴۶-۱۳۴۸)
مجموعه مقالات بدیع الزمان فروزان فر، به کوشش عنایت الله مجیدی (۱۳۵۱)
مجموعه اشعار فروزان فر (با مقدمه دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی)
نوشتن دیدگاه