لسان الغیب، شمس الدین محمدحافظ شیرازی.درحدود سال 726 هجری قمری در شیراز تولد یافت.پدرش بهاء الدین نام داشته و بشغل بازرگانی مشغول بوده است و گویا در زمان سلطنت اتابکان سلغری فارس از اصفهان به شیراز مهاجرت نمود ومادرش ظاهراً اهل کازرون بود. شمس الدین محمد حافظ که بزرگترین غزلسرای ایران در اوایل قرن هشتم می باشد درشیراز به تحصیل علوم وکمالات پرداخت ودر مجالس درس علماء و فضلای بزرگ زمان خودمانند قوام الدین عبدالله حضوریافت وبه مطالعه قوانین ادب و دیوانهای شاعران عرب پرداخت و چون قرآن را از بر داشت،حافظ تلخص کرد.شمس الدین محمد در زمان جوانی به خدمت دردربارشاهان اینجو و آل مظفر درآمد. مخصوصاً حافظ در نزد ابواسحق اینجو که حکومت فارس را داشت تقرب بسیار یافت و اورا مدح کرد تا دولت ابواسحق بدست محمد مبارزالدین موسس مظفریان منقرض شد. حافظ از شاهان آل مظفر، امیرمبارزالدین و شاه شجاع و شاه یحیی وشاه منصور را در غزلهای خود یادکرده است. از سلاطین خارج فارس که حافظ از آنها در اشعار خود یادنموده است یکی سلطان احمد بن شیخ اویس بن حسن(784-813) پنجمین حکمران از جلایریان سلاطین ایلکانی بود وآن سلسله از 736 تا814 هجری قمری در مغرب ایران از بغداد تا آذربایجان حکومت داشتند، و شعرای دیگر مانند سلمان ساوجی، عبید زاکانی آنان را مدح گفته اند. بنابراویت مولف تاریخ فرشته محمودشاه پنجمین حکمران از سلاطین بهمنی دکن هند که علم دوست و ادب پرور بود خواست حافظ را به دربار خویش ببرد، و اورا دعوت نمود و خرج راه فرستاد و خواجه این دعوت را پذیرفت ورخت سفر بربست ولی چون به بندرهرمز رسید و سوار کشتی شد، طوفانی درگرفت و شاعر که آشوب برخشکی بقدرکافی دیده بود نخواست گرفتار آشوب دریا هم گردد. پس خود را بساحل رسانید و از مسافرت پشیمان گشت. حافظ همه عمر را برخلاف سعدی در شیراز گذرانده وسفرهای کوتاهی نیز به اصفهان و یزد کرده است.
مورخان می نویسند، حافظ دوبرادر نیز داشته وخانواده آنها در دروازه کازرون شیراز خانه و سکنی داشته اند.مولف تاریخ فرشته می نویسد که حافظ را پسری بوده شاه نعمان نام که به هند مسافرت کرده و درآنجا وفات یافته است.وفات حافظ در سال 791 هجری قمری در شیراز اتفاق افتاد، و می نویسند پس از وفات حافظ شخصی بنام محمدگلندام اشعار وی را جمع آوری کرده است.
دیوان اشعار حافظ شامل عزلیات مثنوی، ساقی نامه و چند قصیده است.این سخنور بزرگ با آنکه در زمانی پرفتنه و آشوب زندگی می کرددر اشعارش متانت و بردباری آشکار است و هرگز در مدح غلو نکرده است. حافظ از روح عرفان بهره کامل داشته و مضامین عاشقانه را با معانی عرفانی آمیخته و این شیوه را بدرجه کمال رسانده است. دیوان حافظ بیش از همه آثار غزلسرایان یگر نزد فارسی زبانان شهرت و رواج دارد واز این جهت خواجه حافظ شیرازی محبوب ترین شاعر ایران شمرده می شود. از معاصران حافظ می توان: شاه نعمت الله ولی، عمادفقیه کرمانی، شیخ معین الدین محمد جامی، اوحدی مراغه ای، وحافظ رازی را نام برد.
این اشعار زیبا از اوست:
رواق منظر چشم من آشیانه ی توست
کرم نماو فرودآ که خانه خانه ی تست
چه خوش صید دلم کردی بنازم چشم مستت را
که کس آهوی وحشی را از این خوشتر نمی گیرد
سعی ناکرده درین راه بجائی نرسی
مزد اگر میطلبی طاعت استاد بر
آن سفر کرده که صد قافله دل همره اوست
هرکجا هست خدایا بسلامت دارش
شکرشکن شوند همه طوطیان هند
زین قندپارسی که به بنگاله میرود
تکیه برجای بزرگان نتوان زد بگزاف
مگر اسباب بزرگی همه آماده کنی
نوشتن دیدگاه