آداب ظاهرى تلاوت قرآن

اوّل آنكه: با وضو باشد"لايمسّه الا المطهرون" "جز دست پاكان بدان نرسد".((1))

دوم آنكه: به طريق ادب، با سكون و وقار نشسته باشد; رو به قبله، سر در پيش افكنده و تكيه نزده، و پاى خود را نكشيده; بلكه مانند كسى باشد كه در نزد جليل الشّأن مى نشيند.

سوم آنكه: شمرده و به تأنّى بخواند.((2)) "و رتّل القرآن ترتيلا"،((3)) "قرآن را به گونه اى بخوان كه كلمات و حروفش آشكارا باشد".

چهارم آنكه: گريه كند و اگر او را گريه نيايد، خود را به گريه بدارد. و از حضرت صادق نقل شده است كه آن حضرت فرموده اند: "همانا قرآن توأم با حزن نازل گشته است، پس آن را با حزن بخوانيد."((4))

پنجم آنكه: اگر از ريا ايمن باشد، اندكى بلند بخواند. و اگر تواند، صداى خود را زينت دهد. و از پيامبر اكرم نقل شده است كه فرمودند: "براى هر چيز زينتى است و زينت قرآن صداى نيكو است."((5))

ششم آنكه: چون به آيه سجده رسد، سجده كند.((6))

هفتم آنكه: حق آيات را مراعات كند، بدين نحو كه: چون به آيه عذاب رسد، پناه به خدا گيرد و چون به آيه رحمت و ذكر نعيم بهشت رسد، آن را از خدا مسئلت نمايد و چون به آيه اى رسد كه مشتمل بر تسبيح يا تكبير پروردگار باشد، تسبيح و تكبير نمايد و چون به آيه دعا و استغفار رسد، دعا و استغفار نمايد.

و خداوند متعال مى فرمايد: كسانى كه كتاب (قرآن) را به آنها داديم (و از روى دقت) آن را تلاوت كرده و حق تلاوتش را (كه تفكر و انديشه و عمل است)، به جاى مى آورند، آنان به يقين بر اين كتاب ايمان آورده اند، و هر كس به آن كافر شود، از زيانكاران خواهد بود.((7))

هشتم آنكه: در ابتداى قرائت بگويد: "أعوذ باللّه السّميع العليم من الشّيطان الّرجيم". چرا كه خداوند متعال مى فرمايد: "هنگامى كه قرآن مى خوانى از شرّ شيطان رانده شده به خدا پناه بر.((8))

نهم آنكه: از هر سوره كه فارغ شود بگويد: "صدق اللّه العلىّ العظيم و بلغ رسوله الكريم اللّهم أنفعنا به و بارك لنا فيه الحمد للّه ربّ العالمين".((9))

دهم آنكه: هنگامى كه قرآن خوانده مى شود، با توجّه گوش دهد و ساكت باشد.((10))

پاورقى                                     

(1) سوره واقعه،آيه 79. اين آيه را به دو معناى ظاهرى و باطنى مى توان تفسير نمود. اوّل اينكه: بدون طهارت نمى توان قرآن را لمس نمود. دوّم اينكه: حقايق و اسرار قرآن را جز پاكان نمى يابند.

(2) «هر اندازه كه براى شما ممكن باشد قرآن بخوانيد، سوره مزمل آيه 20

(3) مزمل 4. در احاديث رسيده است كه:«هر گاه كسى در كمتر از سه روز قرآن را ختم كند، دانا نيست.»(محجة البيضاء2:222)

(4) اصول كافى2:615.از حضرت صادق منقول است كه:خداوند عزوجل به حضرت موسى وحى نمود كه هرگاه در برابرم ايستادى، همچون فرد ذليل و بى چيز بايست و هر گاه تورات مى خوانى آن را با صورت حزين به من برسان.

(5) همان،و نيز در نهج البلاغه آمده است:أحسنوا تلاوته»،«و آن را نيكو بخوانيد».

(6) واجب است سجده كردن بر قارى و شنونده يكى از آيات چهارگانه سجده دار، كه در سوره هاى عزائم وجود دارد.و از حضرت صادق نقل شده كه آن حضرت فرمودند:عزايم، سوره هاى «الم تنزيل» «حم سجدة» «النجم» و «اقرأ باسم ربك» مى باشند.(وسائل الشيعه4:881) و بقيه سجده هاى قرآن مستحب اند.

(7) بقره:121، از حضرت امير منقول است كه فرمودند: آگاه باشيد خواندنى كه تدبّر و انديشه به همراه نداشته باشد، هيچ خير و نفعى در آن نيست.(وسايل الشيعة 4:830)

(8) نحل :98

(9) شخصى از پيامبر اكرم پرسيد:شروع و ختم قرآن با چيست؟حضرت فرمودند:شروع آن به «بسم الله الرحمن الرحيم» و ختم آن به «صدق الله العلى العظيم».(بحارالانوار60:243)

(10) اعراف:204،و از حضرت صادق منقول است كه واجب است سكوت كردن براى قرآن، چه در نماز و چه در غير نماز، و هنگاميكه نزد تو قرآن خوانده مى شود بر تو واجب است كه سكوت كنى و گوش فرا دهى.(وسائل الشيعه4:861)