عکس خوب / تاریخچه عکاسی در ایران

مدرسه فنی حرفه ای دارالفنون برای تربیت افسران، مهندسان، غیر نظامی، پزشکان و مترجمان توسط امیر کبیر تأسیس شد. احتمالاً اولین شخص خارجی که در ایران عکس چاپ کرد، «ژول ریشار» فرانسوی بود که در حدود سال های 1844-1846 . م به ایران آمد و در دارالفنون به تدریس زبان فرانسه پرداخت.

اولین مجموعه ی عکس از آثار تاریخی ایران توسط لوئیجی پشه (Luigi Pesce ) سرهنگی از اهالی ناپل درسفر به ایران تهیه شد. نسخه دومی نیز از این مجموعه در همان سال تهیه و برای ویلیام اول، پادشاه پروس فرستاد شد.

آلبوم دیگری نیز به موزه متروپولیتن نیویورک اهدا شده که شامل 75 قطعه عکس است و احتمالاً همان آلبومی است که برای پادشاه پروس ارسال شده بود. این آلبوم دراصل متعلق به اردشیر میرزا، نوه ی فتحعلی شاه بود.

اهدا کننده این آلبوم معتقد است که « پشه » یک از چندین عکاسی است که آثارشان در آن مجموعه گردد آمده است آلبوم متروپولیتن شامل موضوعات متعددیاست. قدیمی ترین عکس های این آلبوم بین سال های 1852 تا1855 .م گرفته شده اند.

سه پرتره از ناصر الدین شاه در جوانی و یک عکس گروهی در این مجموعه وجود دارد، الیته بیشتر تصاویر این آلیوم نشان دهنده معماری آن روزگار است. در اواسط سلطنت ناصر الدین شاه (1300-1290 هـ . ق )، پس از صفر دوم شاه به فرنگ ، بعضی همراهان شاه مختصر اطلاعاتی راجع به عکاس کسب کردند.

ناصر الدین شاه را از جمله اولین عکاسان ایرانی می دانند. آنچه از یادداشت های شخصی او به دست آمده نشانگر آن است که وی با روش های علمی و فنی عکاسی و طرز کار دوربین های مختلف آشنا بوده و اغلب ، از دوربین های بزرگ با سه پایه استفاده می کرده است .

قدیمی ترین عکس های ناصر الدین شاه عبارتست از پرتره ای که از خودش گرفته و پرتره ای تمام رخ ازمادرش. با توجه به قدیمی ترین عکس های موجود درآلبوم کاخ گلستان، می توان نتیجه گرفت که در آن زمان در باریان خود عکاسان چیره دستی بوده اند؛ برای نمونه آقا رضا از پیشخدمتان مخصوص شاه که عکاسی را در دارالفنون فرا گرفته بود، به مقام نخستین عکاس باشی دربار منصوب رسید.

در آن دوران تعدادی ازمحصلانمستعد دارالفنون برای کسب مهارت های فنی واطلاعات هنری به اروپا اعزام شدند. در ابتدا دوربین های عکاسی تنها در دسترس درباریانی خاص که آشنا به فن عکاسی بودند و بیشتر آنها لقب عکاس باشی داشتند قرار می گرفت.از عکاسان دربار به جز آقا رضا می توان از عبدالله میرزا قاجار نام برد. وی از دانش آموختگان دارالفنون بود که عکاسی را در فرانسه فرا گرفت و در آموزش عکاسی حرفه ای در ایران نقش مؤثری داشت. از اوایل سلطنت مظفر الدین شاه در 1314 هـ . ق عبدالله میرزادر بالاخانه ی دارالفنون عکاسخانه دایر و فن عکاسی را متداول کرد.

بسیاری از عکاس های بعدی از شاگردان وی بوده اند. این عکاسخانه تا اوایل مشروطیت هم دایر بود. عکاس دیگری که کارهای عکاسی دربار را انجام می داد، میرزا ابراهیم خان عکاس باشی است که از خدمتگزاران دربار مظفر الدین شه بود. معروف است که مظفر الدین شاه نیز سخت شیفته این هنر و خود عکاسی آماتور بوده است.